Google Street View van de Ebbing Wubbenlaan in Staphorst, ofwel de ‘Chinezenweg’

Chan Chi en ‘De Chinezenweg’ in Staphorst

Verschillende groepen Chinezen in Nederland worden onder meer in Venlo en Staphorst ingezet om wegen aan te leggen, onder wie ook Chan Chi. Hij is steward op een schip en komt in 1936 naar Nederland. Hij besluit in Nederland te blijven, zijn thuisland China was toen immers in oorlog met Japan. Hij vestigt zich in de Binnen Bantammerstraat en zet zijn werk als steward voort tot aan het uitbreken van de oorlog. Chi verliest zijn baan en via het Arbeidsbureau Amsterdam wordt hij in 1941 naar Staphorst gestuurd om met het magere loon van vier gulden per week een weg aan te leggen. Deze weg, de Ebbinge Wubbenlaan, wordt later in de volksmond ook wel de ‘Chinezenweg’ genoemd.

Chi’s verhaal is later vastgelegd in het boek Sporen van oorlog: ooggetuigen over plaatsen in Nederland (1989). Daar beschreef hij dat hij twee zomers aan de zogeheten Chinezenweg heeft gewerkt. In het eerste jaar met zeventig arbeiders en tijdens zijn tweede zomer slechts met dertig. Volgens Chi waren lokale inwoners in eerste instantie bang voor hen. Ook omschreef hij de kampbeheerder als een strenge NSB’er die zeer strikt was voor de Chinese arbeiders. Chi was verantwoordelijk voor de tolken en het magazijn. Daarnaast bracht hij zieke mensen naar de dokter op de fiets.

De Chinese arbeiders mochten één keer in de twee weken een weekend naar huis, voor Chi dus Amsterdam. In de winter werkte hij in Amsterdam: in de gemeentewasserij, Luijcks-fabrieken en later ook in de glasfabriek in de Warmoesstraat. In 1944 verhuisde Chi naar Den Haag. “In 1945 werden alle jongemannen tussen de vijfentwintig en veertig opgepakt. Daarom moest ik onderduiken. Gelukkig is er verder niks gebeurd”, aldus Chi zelf.