Op 22 januari 2023 ging Happy in Holland in première in Theater Bellevue. Het allereerste theaterstuk vanuit een Chinees-Nederlands perspectief. Hui-Hui Pan, opgegroeid in een Chinees-Indisch restaurant, was er bij. Nog nooit eerder kwam voor haar een verhaal zo dichtbij.
Het is alsof je een kijkje neemt in je eigen verleden dat je nog nooit met iemand gedeeld hebt. Een deel van jezelf die je achter slot en grendel hebt gezet. De knipperende lichtbakken, de bellen, de geluiden, de woorden die langs je heen razen. Ze maken scheuren in de beschermlaag die je jezelf gaf. Decennia oud plakband hield je bij elkaar, en wordt zonder waarschuwing van je afgescheurd. De première van Happy in Holland in Theater Bellevue overtreft elke mogelijke verwachting.
‘Lekker veel voor weinig’. ‘Altijd vriendelijk en gastvrij’. Loempia’s, babi pangang en kroepoek steevast op het menu en afhaalbakjes door het beroemde afhaalluik. Dat is het beeld van het Chinees Indische restaurant waar Nederland mee opgegroeid is. Dit is de basis van het stereotype beeld van Chinese Nederlanders, zogenaamd allen met een restaurant.
Nog nooit eerder kwam voor haar een verhaal zo dichtbij.
Happy in Holland is het allereerste theaterstuk dat dit decor als middelpunt neemt. Schrijvers Sun Li en Tjyying Liu hebben de ‘ondankbare’ taak de eersten te zijn. Het decor mag stereotype aanvoelen, het stuk en vooral de achterliggende verhalen zijn baanbrekend. Het stuk raakte mij zo dat ik daags na de voorstelling nog rillingen heb.
Actrice Charlotte Ha (27) speelt de sterren van de hemel als de soms bijna grumpie dochter Happy. Mei-Ling Wan-Im (70+) speelt ingetogen haar moeder en weerspiegelt het gezicht van de vele ‘a-yi’s’ (tantes) van ons. Happy in Holland is daarmee een eerbetoon aan de moeder en het restaurant.
Zodra Wan-Im 月亮带包我的心 – De maan is (representeert) mijn hart ten gehore brengt barst ik in tranen uit. Dit lied van de Taiwanese Teresa Teng uit 1977 is een van de bekendste Chinese liedjes waar menig Chinees-Nederlands kind mee opgroeide.
De klanken leiden mij terug naar een ‘vergeten’ en afgesloten gewaande tijd. De tijd waarover je met niemand sprak en die de bron is voor ongekende schaamte, verwarring en identiteitscrisissen. De directe vertelstijl, de knipperende neon-lichtbakken en de bel werken als een trigger naar het verleden. Ik voel herkenning en merk wat erkenning met me doet: emoties en verhalen uit het verleden passeren in sneltreinvaart de revue.
Ha heeft de zware taak het verhaal van velen te dragen. Ze doet het met een bijzondere charme en weet te raken. Wan-Im speelt een krachtige tegenpool. Dat haar teksten in het Kantonees zijn, maakt het stuk authentiek. De intimiteit van het stuk vertaalt zich in een aandachtig publiek.
Dat [Wan-Im] haar teksten in het Kantonees zijn, maakt het stuk authentiek.
Voor mij, terwijl ik kijk, luister en voel, groeit de behoefte naar dankbaarheid voor wat mijn ouders voor mij hebben gedaan. Ik voel ruimte voor meer begrip. De vraag is, waarom is dit nu pas, na meer dan 120 jaar restaurantwezen in Nederland, de allereerste voorstelling?
Chapeau en diep respect voor schrijvers Sun Li en Tjyying Liu, die het aan hebben gedurfd eerlijk te zijn. Ha en Wan-Im hebben als pioniers op dit vlak geen gemakkelijke rol toebedeeld gekregen, maar dankzij de speelse regie van Char Li Chung is er recht gedaan aan het verhaal. Tegelijkertijd heeft scenograaf Yannick Verweij opnieuw op speelse wijze verleden, heden en toekomst in een decor weten te verwerken.
Tot 5 februari als matineevoorstelling bij Theater Bellevue, daarna on Tour vanaf 16 februari. Kijk hier voor tickets en nagesprekken.
